Ο δερματικός καρκίνος, εκτός του μελανώματος, δεν είναι τόσο επικίνδυνοι, αλλά είναι 10 φορές πιο συχνοί από το κακόηθες μελάνωμα.
Το ανοσοποιητικό σύστημα του δέρματος εξασθενεί από την ισχυρή ηλιακή ακτινοβολία, η οποία καταστρέφει τα κύτταρα του δέρματος και τροποποιεί το γενετικό τους υλικό.
Το σύστημα αναδόμησης του δέρματος δεν μπορεί να εξαλείψει τις σοβαρές βλάβες των κυττάρων του, οι οποίες σχετίζονται με την έκθεση στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία και μεταβιβάζει λανθασμένες πληροφορίες στα θυγατρικά κύτταρα.
Αν αυτά τα κύτταρα συνεχίζουν να διαιρούνται ανεμπόδιστα, είναι δυνατό να μεταλλαχθούν και να εξελιχθούν μετά από χρόνια σε καρκίνο του δέρματος. Υπάρχουν διαφορετικά είδη και υποκατηγορίες στο καρκίνο του δέρματος, από τα οποία το πιο επικίνδυνο είναι το κακόηθες μελάνωμα.Οι δερματικοί καρκίνοι, εκτός του μελανώματος, δεν είναι τόσο επικίνδυνοι, αλλά είναι 10 φορές πιο συχνοί από το κακόηθες μελάνωμα. Ιδιαίτερα εμφανίζονται σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές του δέρματος, όπως το πρόσωπο, τα αυτιά, η ραχιαία επιφάνεια των άκρων χειρών, οι μασχάλες και στους άνδρες σε περιοχές της κεφαλής, όπου δεν καλύπτονται από μαλλιά.
Με την έγκαιρη διάγνωση υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα θεραπείας των αργά εξελισσόμενων μη μελανωματικών δερματικών καρκίνων. Παρ’όλο που οι μη μελανωτικοί δερματικοί καρκίνοι δίνουν σπάνια μεταστάσεις, οι γιατροί συμβουλεύουν τους ασθενείς να επισκέπτονται συχνά τον δερματολόγο τους, ώστε να ελέγχονται για τυχόν αλλαγές στο δέρμα τους. Οι μη μελανωματικοί καρκίνοι του δέρματος χωρίζονται σε τρεις διαφορετικούς τύπους:
- Ακτινικές Υπερκερατώσεις (Aktinic Keratoses),
- Βασικοκυτταρικός Καρκίνος(Basal Cell Carcinoma),
- Aκανθοκυτταρικός Καρκίνος (Squamous Cell Carcinoma)
Ο καρκίνος του δέρματος είναι το πιο κοινό είδος καρκίνου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η συχνότητα εμφάνισής του είναι υψηλότερη από αυτή όλων των άλλων καρκίνων μαζί. Υπάρχουν διάφοροι τύποι αυτής της ασθένειας. Τα δύο πιο συνηθισμένα είναι ο καρκίνος των βασικών κυττάρων (βασικοκυτταρικός καρκίνος) και ο καρκίνος των πλακωδών κυττάρων (ακανθοκυτταρικός καρκίνος). Το μελάνωμα, ένας άλλος τύπος, είναι λιγότερο συχνό, αλλά πιο επικίνδυνο. Το μελάνωμα είναι πλέον διπλάσιο από ό, τι πριν δύο δεκαετίες.
Τα ακανθοκυτταρικά καρκινώματα μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε περιοχή του δέρματος συμπεριλαμβανομένου των βλεννογόνων του στόματος και των γεννητικών οργάνων. Βέβαια παρατηρείται πιο συχνά σε σημεία τα οποία εκτίθενται στον ήλιο όπως π.χ. στο πτερύγιο του αυτιού, το κάτω χείλος, το πρόσωπο, το φαλακρό τμήμα ενός κρανίου, στο λαιμό, τα χέρια, τους βραχίονες καθώς επίσης και στα πόδια.
ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ
Ο καρκίνος του δέρματος μπορεί εύκολα να εντοπιστεί νωρίς, επειδή είναι ορατός. Οι δερματολογικές εξετάσεις δεν είναι ούτε επώδυνες ούτε επεμβατικές. Η δερματοσκόπηση έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος της κλινικής εξέτασης όγκων του δέρματος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι συμβάλλει σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος και των άλλων τύπων καρκίνου, (συμπεριλαμβανομένου του βασικοκυτταρικού και ακανθοκυτταρικού καρκίνου), σε σύγκριση με το γυμνό μάτι. Εκτός από την αξία της στη μη επεμβατική διάγνωση του καρκίνου του δέρματος, η δερματοσκόπηση έχει επίσης κερδίσει αυξημένο ενδιαφέρον για τη διαχείριση των βασικοκυτταρικών και ακανθοκυτταρικών καρκίνων. Η δερματοσκόπηση έχει χρησιμοποιηθεί στην προεγχειρητική αξιολόγηση των ορίων του όγκου, στην παρακολούθηση των αποτελεσμάτων των τοπικών θεραπειών και στην παρακολούθηση μετά τη θεραπεία.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΜΟHS
Η μικρογραφική χειρουργική αντιμετώπιση Mohs χρησιμοποιείται ως μέθοδος για τη θεραπεία καρκίνων του δέρματος τα τελευταία 70 χρόνια. Η μέθοδος αυτή έχει αποκτήσει δημοτικότητα μεταξύ των Αμερικανών δερματολόγων τα τελευταία 40 χρόνια. Ενδείκνυται κυρίως για βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό καρκίνο, αλλά εφαρμόζεται και για μια ποικιλία άλλων καρκίνων του δέρματος, όπως το μελάνωμα in situ, το μικροκυστικό καρκίνωμα, το δερματοϊνοσάρκωμα protuberans και other adnexal and spindle cell tumours.
Με την χρήση νυστεριού ή ξέστρου (ένα κοφτερό εργαλείο σε σχήμα δακτυλίου), ο ιατρός αφαιρεί τον ορατό όγκο μαζί με μία πολύ λεπτή στρώση ιστού γύρω του. Αυτή η στρώση ελέγχεται άμεσα και λεπτομερώς με μικροσκόπιο. Eαν ο όγκος, είναι ακόμη παρών, στο βάθος ή στην περιφέρεια αυτού του ιστού, τότε η διαδικασία επαναλαμβάνεται, έως ότου φανεί στο μικροσκόπιο ότι δεν υπάρχει όγκος. Έτσι σώζεται μεγαλύτερη ποσότητα υγιούς ιστού και ταυτόχρονα μειώνεται η πιθανότητα τοπικής επανεμφάνισης.
Μια σημαντική συμβολή της μεθόδου MOHS στη θεραπεία των βασικοκυτταρικών και ακανθοκυτταρικών καρκίνων, είναι η μείωση σημαντικά της υποτροπής των όγκων. Επιπλέον, καθιστά λιγότερο πολύπλοκο και πιο επιτυχημένο το αισθητικό αποτέλεσμα.
Η χειρουργική επέμβαση Mohs πραγματοποιείται σήμερα σε όλους τους τύπους βασικοκυτταρικού καρκίνου. Ο ακανθοκυτταρικός είναι ένας πιο επιθετικός τύπος καρκίνου από τον βασικοκυτταρικό. Η σχέση του με τη συσωρευτική έκθεση στον ήλιο είναι γνωστή και είναι πολύ συχνότερη σε ασθενείς με μεταμόσχευση οργάνων. Λόγω των μοναδικών χαρακτηριστικών της μεθόδου MOHS, χρησιμοποιείται και για τη θεραπεία πρωτογενών και μεταστατικών ακανθοκυτταρικών καρκίνων.
ΠΡΟΛΗΨΗ
Ο καρκίνος του δέρματος αφορά όλους πληθυσμούς. Η σωστή προσέγγιση είναι να μετατοπίσουμε την εστίασή μας από τη δευτερογενή πρόληψη (το να εντοπίσουμε έναν καρκίνο αρκετά νωρίς για να τον θεραπεύσουμε) στην πρωτογενή πρόληψη (εμποδίζοντας την ανάπτυξη του καρκίνου εξ’αρχής). Τα στοιχεία δείχνουν ότι μεγάλο μέρος του καρκίνου του δέρματος θα μπορούσε να προληφθεί καθώς:
-Η υπεριώδης ακτινοβολία από χώρους τεχνητού μαυρίσματος (solarium), είναι καρκινογόνος παραγοντας ομάδας 1, στην ίδια κατηγορία με τον καπνό ή τον αμίαντο. Η πρόληψη των καρκινογόνων εκθέσεων μπορεί να οδηγήσει στην πρόληψη του καρκίνου. Το μαύρισμα σε εσωτερικούς χώρους εκτιμάται ότι προκαλεί περισσότερους από 450000 νέους καρκίνους του δέρματος, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 10000 μελανωμάτων, κάθε χρόνο.
-Ολοκληρωμένα προγράμματα αντηλιακής προστασίας που δίνουν έμφαση στη σκιά και τα αντηλιακά ρούχα, όπως το πρόγραμμα SunSmart της Αυστραλίας (σωστός ρουχισμός, επάλλειψη με αντηλιακό, χρήση καπέλου και γυαλιών ηλίου, αναζήτηση σκιάς) θα πρέπει να εφαρμοστούν ευρέως.
-Η προστασία από τον ήλιο είναι σημαντική για τους ενήλικες και ακόμη πιο σημαντική για τα παιδιά. Το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης στον ήλιο συμβαίνει πριν από την ηλικία των 18 ετών. Ακόμα και μερικά ηλιακά εγκαύματα στην παιδική ηλικία, αυξάνουν τον κίνδυνο μεταγενέστερου καρκίνου του δέρματος.
-Η ετήσια επίσκεψη στον ιατρό δερματολόγο με σκοπό την επαγγελματική εξέταση του δέρματός είναι αναγκαία.
ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
-Άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, ξανθά μαλλιά και μπλε, πράσινα η γκρι μάτια ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Όμως οποιοσδήποτε με ιστορικό σημαντικής έκθεσης στον ήλιο ανήκει επίσης στην ομάδα υψηλού κινδύνου.
– Άτομα των οποίων το επάγγελμα απαιτεί πολλές ώρες παραμονής σε εξωτερικό χώρο η τα οποία περνούν αρκετό από τον ελεύθερό τους χρόνο στον ήλιο οπωσδήποτε κινδυνεύουν.
-Κάποιος ο οποίος είχε στο παρελθόν βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC), έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξει ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC) όπως συμβαίνει και στα άτομα τα οποία έχουν κληρονομική ευαισθησία στη UVΑ ακτινοβολία ή όπως αυτοί που έχουν μελαγχρωματική ξηροδερμία.
-Λήπτες μοσχεύματος οργάνων που έχουν 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης κακοήθους μελανώματος και πάνω από 60 φορές υψηλότερο κίνδυνο ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, λόγω φαρμάκων.
-Άτομα που πάσχουν από λοίμωξη από τον ανθρώπινο ιό της ανοσοανεπάρκειας (HIV) και άλλες ασθένειες του ανοσοποιητικού.
-Άτομα που έχουν ακολουθήσει χημειοθεραπεία.
-Επίσης άτομα με ιστορικό πολλαπλών καρκίνων του δέρματος, η πιθανότητα εμφάνισης άλλου καρκίνου του δέρματος είναι 50% εντός 1 έτους και 70% εντός 3 ετών, από την τελευταία διάγνωση καρκίνου του δέρματος.
-Επιπλέον, άτομα με ισχυρό οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, βρίσκονται στις ομάδες υψηλού κινδύνου.
-Οι άντρες έχουν διπλάσιες πιθανότητες απ’ ότι οι γυναίκες να προσβληθούν από ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC). Σπάνια εμφανίζεται σε άτομα πριν την ηλικία των 50 ετών. Συχνότερα συναντάται σε άτομα τα οποία διανύουν την έβδομη δεκαετία της ζωής τους.
