Το έκζεμα και η δερματίτιδα είναι δύο όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια φλεγμονή του δέρματος με κοινά σε γενικές γραμμές χαρακτηριστικά και παρόμοια ιστολογική εικόνα. Συνήθως χρησιμοποιούμε τον όρο έκζεμα όταν δεν γνωρίζουμε την αιτιολογία και την παθοφυσιολογία της δερματίτιδας.

Υπάρχουν πολλές μορφές δερματίτιδας και η ταξινόμηση γίνεται ανάλογα με τον παθοφυσιολογικό μηχανισμό και την αιτιολογία στις παρακάτω κατηγορίες

• ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής. Πρόκειται για την πιο συνηθισμένη μορφή δερματίτιδας, με κλασσική εντόπιση τα χέρια και αιτία τη βλαπτική επίδραση εξωτερικών παραγόντων που έρχονται σε άμεση επαφή με το δέρμα και το ερεθίζουν, προσκαλώντας φλεγμονή. Αν ο ερεθισμός είναι έντονος (πχ με ισχυρά οξέα), η βλάβη εμφανίζεται σε σύντομο χρονικό διάστημα και έχει έντονα χαρακτηριστικά οξείας δερματίτιδας. Συνήθη αίτια είναι η υπερέκκριση στο νερό με το πλύσιμο, ο κρύος και ξηρός αέρας, διάφορα χρώματα και διαλυτικά, οικοδομικά υλικά όπως το τσιμέντο και ο ασβέστης, η κόλλα πλακιδίων, ελαστικά και πλαστικά, σαπούνια και αντισηπτικά και άλλα.
• αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, σπανιότερη από την προηγούμενη, αλλά εξίσου σημαντική. Εδώ οι εξωγενείς παράγοντες κινητοποιούν ανοσολογικό μηχανισμό, το δέρμα ευαισθητοποιείται και κάθε φορά που έρχεται σε επαφή με τη βλαπτική ουσία εμφανίζεται φλεγμονή. Πολύ συνηθισμένα αίτια είναι μέταλλα όπως το χρώμιο και το νικέλιο, που προσμίξεις τους βρίσκονται σε πάρα πολλά αντικείμενα με απλούστερα τα νομίσματα, το τρίχωμα και οι εκκρίσεις των ζώων, φάρμακα, αρώματα και καλλυντικά και πολλά άλλα.
• ατοπική δερματίτιδα, χρόνια μορφή με κληρονομική προδιάθεση, χαρακτηριστική ξηρότητα του δέρματος που συνήθως ξεκινά από την παιδική ηλικία και συνδυάζεται με αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα και βρογχικό άσθμα.
• άλλες μορφές δερματίτιδας με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εντόπισης και αιτιολογίας είναι η δερματίτιδα εκ στάσεως, το νομισματοειδές έκζεμα, η περιστοματική δερματίτιδα, η σμηγματορροική δερματίτιδα, το δυσιδρωσικό έκζεμα, κ.α.

Τρόποι αντιμετώπισης

• Η θεραπεία, στοχεύει στην απομάκρυνση των παραγόντων που επιδεινώνουν τη νόσο, π.χ. στην ανακούφιση της φαγούρας. Έτσι θα προληφθεί το ξύσιμο, που οδηγεί σε βλάβη του δέρματος, καθώς και στην εξάλειψη των λοιμώξεων. Πέρα όμως από κάθε μορφή θεραπείας, ιδιαίτερη σημασία έχει να κατανοήσουν οι ασθενείς και το περιβάλλον τους ότι το έκζεμα αποτελεί μία χρόνια νόσο και συνεπώς απαιτεί συνεχή αντιμετώπιση προκειμένου να επιτευχθεί επαρκής θεραπευτικός έλεγχος. Παρά το ότι δεν υπάρχει θεραπεία για το έκζεμα, η σωστή αντιμετώπιση μπορεί να μειώσει την ξηρότητα και τον ερεθισμό του δέρματος. Η καθημερινή ενυδάτωση του δέρματος μπορεί να είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου του εκζέματος και πρέπει να γίνει μέρος της καθημερινής ρουτίνας. Το ξηρό δέρμα μπορεί να κάνει έκζεμα χειρότερα. Για το λόγο αυτό, διατηρούν το δέρμα σας ενυδατωμένο θα ήταν σημαντικό. Μετά το μπάνιο μπορείτε να διατηρήσετε το δέρμα σας ενυδατωμένο, χρησιμοποιώντας μαλακτικές κρέμες και λοσιόν.
• Καλό είναι να αποφεύγεται τη χρήση απορρυπαντικών, επειδή ο ερεθισμός του δέρματος μπορεί να επιδεινωθεί. Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε μόνο κανονικό νερό. Είναι πολύ σημαντικό να αποφύγει το ξύσιμο του δέρματος σας. Ξύσιμο το δέρμα σας μπορεί να προκαλέσει ρήξη του δέρματος και μολύνσεις.
• Τέλος, η χρήση κορτικοστεροειδών μπορεί να ελέγξει φλεγμονή του δέρματος. Όσον αφορά στην δερματίτιδα, η θεραπευτική αντιμετώπισή της, στοχεύει καταρχάς στην ενυδάτωση του δέρματος με μαλακτικά, ώστε να καταπολεμηθεί η ξηροδερμία η οποία ευθύνεται για τον έντονο συνοδό κνησμό.
• Στη συνέχεια χορηγείται φαρμακευτική αγωγή με αντιϊσταμινικά για τον έλεγχο του κνησμού, αντιβιοτικά για την καταπολέμηση των δευτερογενών λοιμώξεων και τοπικά κορτικοστεροειδή (σε μορφή κρέμας ή αλοιφής) ή τοπικούς αναστολείς της κασινευρινης για τον έλεγχο της νόσου. Τα τοπικά κορτικοστεροειδή σε μορφή κρέμας ή αλοιφής αποτελούν τη βάση της αντιφλεγμονώδους θεραπείας (δηλαδή δρουν στη μείωση της φλεγμονής) και είναι από τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα κατά των εξάρσεων της δερματίτιδας.

Πότε θα φανούν τα πρώτα αποτελέσματα

Εντός 10 ημερών από τη χρήση των φαρμάκων κατόπιν των οδηγιών του γιατρού σας.